Zeolity to naturalne minerały górskie z grupy wodnych glinokrzemianów pierwiastków alkalicznych i ziem alkalicznych. Kruszone tufy zeolitowe mają dobrą porowatość, wysoką zdolność wymiany jonów i adsorpcji, przepuszczalność powietrza i wody, znaczną zawartość składników odżywczych, takich jak potas, magnez i wapń. Zeolity nie zawierają azotu i fosforu, które należy stosować z nawozami mineralnymi. Dzięki dużej pojemności wymiennej absorpcji kationów (1-5 meq/g) zeolity mogą zatrzymywać znaczne ilości jonów potasowych i amonowych wprowadzanych wraz z nawozami i dostępnych dla roślin. Te właściwości zeolitów pozwalają na wykorzystanie ich jako doskonałego podłoża do upraw szklarniowych.
Niektóre rośliny rolnicze mają specyficzne wymagania dotyczące zawartości azotu w podłożu. Ogórki, a zwłaszcza pomidory, dają wysokie plony na wszystkich modyfikacjach podłoża. Żyzność podłoża nie zmniejsza się po pierwszym zbiorze, o czym świadczą plony ponownie posadzonych roślin.
Z agronomicznego i przemysłowego punktu widzenia podłoża zeolitowe mają następujące zalety:
- duży potencjał mineralnych składników odżywczych;
- dobre właściwości fizyczne, duża pojemność powietrza;
- czas trwania operacji;
- bez chwastów;
- sterylność i dobry estetyczny wygląd.
Produkty roślinne wyróżniają się dobrym smakiem. Badania laboratoryjne wykazały, że jego skład chemiczny spełnia międzynarodowe normy, a azotany i azotyny nie występują w nadmiernych ilościach.
W produkcji sadzonek roślin warzywnych podłoże wykazuje szereg zalet – szybsze kiełkowanie nasion, tworzenie silnego systemu korzeniowego i części nadziemnej, co w pewnym stopniu determinuje otrzymanie wysokiego plonu.
Zeolity stosuje się w czystej postaci lub z dodatkami (perlit, kokos). Przy uprawie na zeolitach nie dochodzi do nadmiernej akumulacji azotanów w produkcie. Podczas pracy z podłożami zeolitowymi należy zwrócić uwagę na obecność krzemu w roztworze i wejście do rośliny.
Należy unikać obecności drobnej frakcji zeolitu (0-2 mm). Jego udział wzrasta podczas działania zeolitu.
Podstawowe wymagania dotyczące agrofizycznych i agrochemicznych właściwości zeolitu, który jest odpowiedni i stosowany jako podłoże hydroponiczne:
- udział masowy klinoptylolitu nie mniej niż 60%;
- ułamek masowy zanieczyszczeń (gliny) nie więcej niż 10%;
- zeolit musi być wodny i wytrzymały mechanicznie;
- używana frakcja 3-8 mm;
- gęstość nasypowa 0,80-1,10 g/cm3;
- gęstość fazy stałej 2,30-2,40 g/cm3;
- całkowity cykl pracy 57-60%;
- zdolność zatrzymywania wody (PIV) 25-35%;
- wydajność powietrza 25-35%;
- stosunek fazy stałej, ciekłej i gazowej – 40%:28%:32%;
- wartość pH powinna być zbliżona do neutralnej;
- chłonność 1,0-1,5 meq/g (określona sumą kationów wymiennych);
- właściwe przewodnictwo elektryczne (EC, EC) ekstraktu wodnego, nie więcej niż 2 mS/cm.
Zeolit zawierający nadmierną ilość sodu, chloru, wodorowęglanów należy przed użyciem spłukać wodą.