Nazwa tej niesamowitej rośliny nadal kojarzy się z księżniczką z legendarnej sagi o gwiezdnych filmach. I jak jej się podoba, Leeya jest prawdziwą arystokratką. Wymagająca, trudna, wrażliwa na niesprzyjające warunki, swoje piękno odsłania tylko w opiekuńczych dłoniach. Ale z drugiej strony jej uroda jest wyjątkowa. Ta duża roślina z półprzezroczystą koroną z rzeźbionych liści ma wyjątkowe kolory i faktury. I choć Leeya nie zdołała jeszcze dołączyć do grona najpopularniejszych kultur, jej współczesna, odważna uroda przyciąga coraz więcej fanów.
Leea amabilis
Spis treści:
Otwarcie i przewiewna leeya
Jeśli szukasz dużej drzewiastej lub krzewiastej rośliny, która dosłownie wygląda jak lekka i przewiewna, to leeya jest dla Ciebie. Po prostu nie da się tego inaczej opisać. Półprzezroczysta, wzorzysta, niesamowicie wykwintna korona tego przedstawiciela raczej rzadkich roślin domowych jest nieporównywalna. A sama leeya, w swojej dekoracyjności i strukturze, po prostu nie zna konkurentów. Ale pomimo tej wyjątkowej lekkości, Leey dopiero zaczyna swoją drogę do sławy. Roślina nie znajduje się na każdym rogu, ale i tak warto jej szukać.
Leeya (Leea) Jest średniej wielkości rodzajem ozdobnych roślin liściastych, reprezentowanym w kulturze wewnętrznej tylko przez cztery gatunki. Lei należą do podrodziny o tej samej nazwie – Lei (Leeaceae) z rodziny Winogron (Vitaceae), która poza nimi nie obejmuje już żadnego rodzaju roślin. I już ta specjalna klasyfikacja bezpośrednio wskazuje, jak wyjątkowa jest sama roślina. Leia została nazwana na cześć legendarnego szkockiego ogrodnika z XVIII wieku, Jamesa Lee. Rośliny występują naturalnie w Malezji, Indiach i na Filipinach.
Wszyscy bez wyjątku przedstawiciele rodzaju Leeya to wiecznie zielone, wysoce dekoracyjne krzewy o zaskakująco przezroczystej, koronkowej koronie. Lei mają do półtora metra wysokości, ale większość krytych lei jest ograniczona do około jednego metra wysokości. Pędy są cienkie, mocne, wyprostowane, gęsto rozgałęziające się od nasady, tworzące nawet u dołu szeroką i koronkową koronę. Kora jest błyszcząca, bardzo rzadko szorstka. Liście Leia są pierzaste, z płatami lancetowatymi. Duże zęby wzdłuż krawędzi sprawiają, że zieleń rośliny jest jeszcze bardziej rzeźbiona.
Liście rzadko osiadają na pędach, dzięki czemu powstaje wrażenie półprzezroczystej koronki. Ale główną zaletą liści tego krzewu w pomieszczeniach jest nadal kolor. Jasny błyszczący połysk podkreśla rzadkie oliwkowe lub niebieskawe odcienie zieleni, które w wielu lei są zastępowane odcieniami fioletowymi, brązowymi i miedzianymi. Dowolny kolor rośliny budzi skojarzenia z metalami szlachetnymi. Wiele osób porównuje liście Lei z ostrokrzewem i istnieje odległe podobieństwo, chociaż Leia ujawnia znacznie więcej swoich indywidualnych cech przy bliższym poznaniu.
Kwitnienie Lei jest uważane za rzadkie zjawisko, ale w sprzyjających warunkach dorosłe rośliny mogą je zadowolić. I chociaż roślina ta jest klasyfikowana jako czysto ozdobna roślina liściasta, kwitnienie leei i wiązane po niej owoce są fascynujące. Grube, delikatne i bardzo piękne tarcze małych różowawych kwiatów wydają się na roślinie niemal biżuterią. Ale główny pokaz zaczyna się, gdy owoce zaczynają dojrzewać na zawietrznej: ciemnoczerwone jagody w corymbose przypominają nieco ozdobną wersję jarzębiny i wyglądają bardzo imponująco.
Najpopularniejszą rośliną z rodzaju Lei jest Leeya czerwony (Leea rubra, uwielbiamy do niej dzwonić Leia jasnoczerwona – Leea coccinea, choć nazwa ta jest synonimem zupełnie innej Lei – Gwinei). Wiecznie zielony krzew o niezbyt aktywnych rozgałęzieniach, obnoszących się łatwo rozpoznawalnych pierzastych liści, składający się z symetrycznych lancetowatych płatów o długości od 5 do 10 cm, duże zęby wzdłuż krawędzi połączone są z falami świetlnymi, co tylko wzmacnia refleksy błyszczącej powierzchni. Końcówka płatów jest nie tylko spiczasta, ale ma kształt igły lub kolczasty. Na sadzonkach i liściach znajdują się hydatody – specjalne aparaty szparkowe lub gruczoły wodne, które mogą wydzielać różowe lub białe krystalizujące krople wilgoci. Kwiatostany piszczałki czerwonej są baldachogrona, eleganckie, wznoszą się ponad pędy, przy bliższym przyjrzeniu się można docenić zarówno rzadkie odcienie różu, jak i piękno żółtych pręcików.
Pozostałe trzy rodzaje leja są znacznie rzadsze, choć również zasługują na uwagę.
Lea z Gwinei (Leea guineensis) – jedyny gatunek bez pierzastych liści. Zimozielone i bardzo piękne, ta piękność ma złożone liście o długości do 50 cm, składające się z dużych płatów lancetowatych z wydatną „żebrowaną” powierzchnią i symetrycznymi żyłkami bocznymi. Młode liście tej piki są brązowe, stopniowo stają się bardziej zielone i przemalowane na ciemną oliwkę, ale nadal pozostają bardzo piękne. Ceglane kwiatostany koronkowe są bardzo efektowne i dosłownie świecą jak naszyjnik na tle dużych liści.
Leeya jest miła (Leea kochana) Jest rośliną o pstrych, dużych liściach. Wydaje się, że uwalnia pojedyncze ogromne liście, ale w rzeczywistości są to tylko ułamki dużych złożonych liści. Drobne zęby wzdłuż krawędzi całkowicie pasują do wzoru żył bocznych na prześcieradle. Połysk nie jest tak wyraźny jak u innych gatunków, ale jego liście mają ciekawszą pomarszczoną fakturę. Ciemnozielony kolor, jaśniejszy na młodych liściach, uzupełnia pas białych kropek wzdłuż żyły środkowej i białych plamek na każdej żyle bocznej, tworząc rodzaj kropek wzdłuż krawędzi liści. Roślina wygląda bardzo kolorowo. Fioletowy tył blaszek liściowych tylko dodaje roślinie piękna.
Naukowcy na całym świecie nie potrafią określić statusu jednej rośliny. Leeya Burgundia (Leea sambucina Burgundia, czy po prostu Leea Burgundi) bywa nazywana jedną z odmian roślin, czasem odrębną formą, czasem nawet osobnym gatunkiem, choć status samego gatunku Leea sambucina pozostaje niepewny. Na zewnątrz roślina prawie całkowicie powtarza cechy czerwieni Leia, tylko w innym kolorze. Podczas gdy Leeya red może pochwalić się szaro-szarym „metalicznym” efektem, Leeya Burgundy oferuje nieco bardziej szlachetne efekty. Burgund o brązowych liściach to wiecznie zielona roślina, która zachowuje cały koronkowy wdzięk tkwiący w czerwieni, z niesamowitym wybarwieniem zieleni. Pędy rośliny są czerwone, błyszczące, kwiatostany również czerwone.
Pielęgnacja Leey w domu
To, że tak wyjątkowa roślina nie stała się jeszcze gwiazdą i uniwersalnym faworytem, jest oczywiście łatwe do zrozumienia: Leeya jest daleka od bycia „prostym” charakterem. Ale jej uroda w pełni rekompensuje jej miłość do wysokiej wilgotności. Co więcej, leeya nie wymaga niestandardowych temperatur nawet zimą. Wiele o wiele bardziej popularnych i nudnych roślin doniczkowych jest znacznie bardziej wymagających. A wszystko, czego potrzeba, to skromna stała opieka i stabilność środowiska.
Oświetlenie dla leey
To indyjskie piękno, nawet w kulturze pokojowej, pozostaje rośliną światłolubną. Bezpośrednie promienie słońca pozostawiają oparzenia na liściach, wpływają na kolor, a roślina jest wygodniejsza w rozproszonym oświetleniu. Ale nawet w jasnym cieniu wzrost jest zaburzony i zmienia się kolorystyka zieleni. To prawda, że takie kochanie światła jest charakterystyczne tylko dla odmian o czerwonawych, szaro-szarych, metalicznych efektach. Jeśli Leia ma „nudne” zielone liście i nie mają tych cennych odcieni, to takie okazy można eksponować w półcieniu o dowolnej intensywności.
W zimie zmniejszenie naturalnego oświetlenia należy zrekompensować przestawiając je na jaśniejsze miejsca lub sztuczne oświetlenie.
Leię można uprawiać zarówno w salonach, jak i w łazience, gdzie jej zwiewne piękno na tle dekoracji ściennych zawsze prezentuje się niesamowicie jako biżuteria. To prawda, że można go umieścić w łazience tylko wtedy, gdy ma wystarczająco duże okno.
Komfortowa temperatura
W przeciwieństwie do wielu egzotyków, Leeya nie potrzebuje chłodnego zimowania, ścisłej kontroli zakresu temperatur, nie cierpi z powodu upałów, pod warunkiem utrzymania stałej wilgotności powietrza. Wystarczy zadbać o ograniczenie dolnych odczytów temperatury do „granicy” 16 stopni. Poniżej tego wskaźnika temperatura nie powinna spaść nawet zimą. Leeya świetnie czuje się w normalnych warunkach pokojowych przez cały rok. Optymalne temperatury to od 20 do 25 stopni.
Leia kocha stabilne środowisko. Roślinę należy chronić przed przeciągami, nie należy jej wynosić na zewnątrz, narażać na nagłe zmiany temperatury.
Podlewanie i wilgotność powietrza
Jak wielu Tropikanów, Leeya preferuje stabilną wilgotność gleby. Im bardziej jednolity reżim nawadniania i im bardziej stałe wskaźniki wilgotności gleby, tym lepiej. Równie niebezpieczne są podmokłe i susze. Podlewanie tej rośliny odbywa się często, ale nie obficie, po wyschnięciu wierzchniej warstwy gleby, co pozwala utrzymać możliwie stałą wilgotność. Zimą, zwłaszcza gdy temperatura spada poniżej 20 stopni Celsjusza, podlewanie Leii jest ograniczone i zabiegi te przeprowadza się 1-2 dni po wyschnięciu wierzchniej warstwy gleby.
Do prawidłowego rozwoju i zachowania ozdobnych liści zawietrznik będzie potrzebował wysokiej wilgotności. Ale myślenie, że siano trzeba będzie przenieść do ogrodu zimowego lub kwiaciarni, to duży błąd. Roślina ta świetnie czuje się w zwykłych salonach, wystarczy wprowadzić do pielęgnacji dodatkowe środki nawilżające powietrze. Co więcej, nie trzeba szukać metod łączonych, wystarczy albo położyć roślinę na palecie z mokrą ekspandowaną gliną, kamykami, gruzem (aby woda nie dotykała dna doniczki), albo po prostu przeprowadzić regularne opryskiwanie.
Leeya świetnie czuje się podczas pracy z systemami automatycznego nawadniania oraz w hydroponice.
Najlepszy sos dla leeya
Nawozy do tej rośliny dobierane są z szeregu złożonych, zawierających zarówno składniki mineralne, jak i organiczne preparatów przeznaczonych specjalnie dla ozdobnych roślin liściastych. W nawozach uniwersalnych nie ma wymaganego bilansu mikroelementów.
Częstotliwość karmienia jest standardowa. Zostają sprowadzeni 1 raz w ciągu 14-20 dni.
Nie ma potrzeby karmienia tego wiecznie zielonego w zimnych porach roku. Wystarczy zastosować nawozy w okresie wiosenno-letnim, od momentu rozpoczęcia aktywnego wzrostu do jego zakończenia.
Przeszczep i substrat
Rośliny przesadza się corocznie tylko w bardzo młodym wieku, kiedy Leia aktywnie rozwija zarówno koronę, jak i kłącze. Dorosłe krzewy są przeładowywane dwukrotnie rzadziej (jeśli nie ma oznak całkowitego rozwoju podłoża, procedurę można przeprowadzić 1 raz na 3 lata). W przypadku braku przeszczepu lepiej zmienić wierzchnią warstwę gleby na świeżą, ale bez wpływu na korzenie rośliny. Roślina dobrze znosi awaryjne przeładunki w dużych pojemnikach: gdy tylko zauważysz oznaki zatrzymania wzrostu lub wypełzanie z korzeni z otworów drenażowych, niezależnie od pory roku, możesz przeszczepić to piękno. Planowane przeszczepy przeprowadzane są wiosną.
Podłoże dla leji powinno być dość standardowe – luźne, przepuszczalne, lekkie. Roślina świetnie czuje się w uniwersalnych gotowych mieszankach glebowych. Jeśli sam mieszasz glebę, połącz piasek i glebę liściastą w równych częściach i dodaj dwukrotnie ziemię darniową.
W tym celu rośliny nie są przesadzane, ale przeładowywane, unikając kontaktu z korzeniami. Na dnie pojemnika układana jest środkowa warstwa drenażu.
Choroby i szkodniki lee
Leia nie może pochwalić się godną pozazdroszczenia odpornością. Bardzo lubią ją wełnowce i mszyce, a w przypadku przedwczesnej izolacji od chorych roślin w kolekcji na pewno ucierpi leey. Występuje z nasiąkaniem wodą i szarą zgnilizną. Lepiej od razu poradzić sobie z problemami, stosując środki owadobójcze i grzybobójcze.
Typowe problemy z uprawą:
- brak kwitnienia, powolny wzrost, blade ulistnienie i stopniowe żółknięcie dolnych liści z silnym cieniowaniem lub słabym żerowaniem;
- spadające pąki na zimno lub podczas przepełnienia;
- więdnięcie i obumieranie liści na zimno, przy niewłaściwym podlewaniu;
- zwijanie się i żółknięcie liści podczas podlewania zimną wodą lub suszą;
- żółknięcie liści w suchym powietrzu.
Metody hodowli Lei
Sadzonki (półzdrewniałe pędy są cięte latem na fragmenty z jednym liściem i jednym międzywęźlem, wszystkie cięcia wykonuje się ukośnie, pod kątem 45 stopni). Sadzonki sadzi się po potraktowaniu stymulatorami wzrostu w zwykłym podłożu dla lei i przykrywa na górze czapką. Rootowanie odbywa się w temperaturze od 20 do 25 stopni z regularnym opryskiwaniem i wietrzeniem.
Nawarstwianie powietrzem (nacięcie wykonuje się w międzywęźlach, owija mchem lub podłożem przy użyciu standardowej technologii).
Posiew. Bardzo trudno je zdobyć, ale jeśli udało ci się je samemu zebrać lub kupić, nasiona wysiewa się na mokrym podłożu, lekko posypując je cienką warstwą piasku lub w ogóle ich nie posypując. Uprawy są regularnie opryskiwane, trzymane pod kapturem lub folią z częstą wentylacją, w oświetlonym miejscu. Nasiona Lei kiełkują w temperaturze 22 stopni Celsjusza. Rośliny nie nurkują, mogą wypuścić drugi lub trzeci prawdziwy liść, a następnie sadzone są 2-3 w małych pojedynczych pojemnikach i hodowane jako dorosłe lei.
