Orzechy pistacjowe są używane jako żywność od ponad 2,5 tysiąca lat. Pistacje nazywane są zarówno owocami w postaci zielonkawych orzechów, używanych do jedzenia, jak i drzewami, które te owoce dają. Samo słowo „pistachio” weszło do naszego języka z Francji, gdzie z kolei zostało zapożyczone z łaciny i greki. Słowo przeszło do języka greckiego z języka perskiego od słowa ’pisteh ’… To Iran uważany jest za miejsce narodzin tej wspaniałej rośliny. Słowo „pistachio” jest w słowniku języka rosyjskiego od XVIII wieku.
Orzechy pistacjowe w otwartej łupinie. Farmer Burea-Uinsurance.com Cemg
Pistacje (Pistаcia) – mały rodzaj drzew lub krzewów z rodziny Sumakhovye (Anacardiaceae), powszechne w subtropikalnych, częściowo tropikalnych rejonach Starego i Nowego Świata. Powszechnie znaną i cenioną rośliną w starożytności oraz źródłem jadalnych owoców jest Prawdziwa pistacja, drzewo pistacjowe (Pistacia Vera) to gatunek z rodzaju pistacja.
Nazywanie orzechami pistacji nie jest do końca poprawne z botanicznego punktu widzenia, ponieważ owocem drzewa pistacjowego jest pestkowiec. To, co nazywamy orzechem, to karp (kość), podobnie jak ukochany migdał. Jednak w gotowaniu i życiu codziennym ustala się, że orzechy to wszelkie jadalne owoce składające się z łupiny i jadalnego jądra.
Historia pistacji
Od tysięcy lat pistacje rosną w zachodniej Azji, od Syrii po Afganistan. Były szczególnie czczone w Persji i uważane za symbol bogactwa. Pistacje były cenione za kremowy smak i wartości odżywcze, były ulubionym orzechem na cesarskim dworze królowej Saby. Co ciekawe, pistacje to jedne z dwóch orzechów wymienionych w Biblii.
W czasach Cesarstwa Rzymskiego drzewo pistacjowe zostało sprowadzone do Grecji i Włoch z Syrii. Niektórzy historycy zwracają uwagę, że po upadku Cesarstwa Rzymskiego zaprzestano uprawy pistacji we Włoszech, ale po podboju wyspy Arabowie sprowadzili je ponownie na Sycylię.
Obecnie pistacje uprawiane są w Iranie, Grecji, Syrii, Hiszpanii, Włoszech, Turcji, USA i innych krajach.
W Nowym Świecie pistacje zaczęto uprawiać komercyjnie pod koniec lat 1890. XIX wieku w Kalifornii. Dziś roczna produkcja pistacji w Stanach Zjednoczonych ustępuje tylko Iranowi, największemu producentowi na świecie. Zdecydowana większość światowych dostaw pistacji jest spożywana w Stanach Zjednoczonych.
Pęczek pistacji na gałęzi. Farmer Burea-Uinsurance.com Stan Shebs
Jak rosną pistacje?
Drzewo pistacjowe jest czasami nazywane zielonym migdałem. To drzewo, które czasami dorasta do 10 metrów wysokości, rośnie na kamienistych, ubogich glebach, stromych zboczach i na terenach o chłodnych zimach (drzewo pistacjowe toleruje mróz do 20 stopni). Dobrze znosi suszę, jest bezpretensjonalny w pielęgnacji.
Pistacjowy pień jest zakrzywiony, zwykle pochylony i żebrowany. Kora na starych gałęziach jest jasnoszara, na jednorocznych czerwonawo-brązowa. Korzenie sięgają 10-12 m głębokości i rozpościerają się na 20-25 m wokół.
Pistacje to roślina dwupienna. Kwiaty pręcikowe w gęstych, złożonych, dość szerokich wiechach, długości 4-6 cm, kwiaty słupkowate w rzadszych i węższych wiechach, mniej więcej tej samej długości, okwiat od trzech do pięciu podłużnych, nierównych, nieco szerszych niż u pręcików, liście 2-4 mm długości.
Owoce dzisiejszej pistacji są duże (kilkakrotnie większe niż u innych gatunków tego rodzaju) pestkowce o długości 0,8-1,5 cm, szerokości 0,6-0,8 cm, gdy dojrzeje, owocnia łatwo się odrywa. Ziarna nasion są zielonkawe, jadalne, oleiste.
Pistacja kwitnie w marcu – maju. Owocowanie w lipcu – wrześniu.
Piękne liście i grona czerwonawo pomarszczonych owoców sprawiają, że jest również atrakcyjna jako roślina ozdobna.
Kwiaty pistacjowe. Farmer Burea-Uinsurance.com Ido Kron
Pistacje na vetke dereva. Farmer Burea-Uinsurance.com Stan Shebs
Zbiór
Pistacje zbierane są na przełomie lipca i września. Orzechy najpierw suszy się na słońcu – po czym można je przechowywać, ale nie dłużej niż rok. Czasami są też moczone w solance i smażone.
Orzechy zbiera się, gdy zewnętrzna łuska okrywająca orzech słabnie. Upadają dość łatwo, jeśli drzewo jest wstrząśnięte. Łuska pokryta jest jasnozielonym orzechem zamkniętym w beżowym korpusie. Jedno drzewo może wyprodukować około 25 kilogramów łuskanych orzechów. Upieczone pistacje w hermetycznym opakowaniu starczą na kilka miesięcy. W stanie zamrożonym będą przechowywane przez wiele lat, zachowując swój smak i składniki mineralne.
Pistacje uważane są za jedne z najlepszych „orzechów”, 80-90% pistacji (smażonych i solonych w skorupce) spożywa się jako przekąskę. Niepalone, łuskane pistacje mają słodki smak i są używane do gotowania.
Plantacja drzew pistacjowych. Farmer Burea-Uinsurance.com cstoerner
Przydatne właściwości pistacji
Pistacje niesolone są bardzo zdrowym pokarmem, jednak są bogate w tłuszcze. Ten orzech ma wysoką zawartość potasu, niską zawartość sodu, pomaga regulować równowagę płynów w organizmie i normalizuje ciśnienie krwi. Pistacje są doskonałym źródłem białka i zawierają wapń, żelazo, fosfor, tiaminę, cynk, witaminę B6 i witaminę E.
Pistacje mają niską zawartość cholesterolu w porównaniu z innymi orzechami. Są bogate w błonnik i ubogie w tłuszcze nasycone, ale bogate w tłuszcze jednonienasycone, co prowadzi do zmniejszenia ryzyka zawału serca. Pistacje zawierają również przeciwutleniacz, który może obniżyć ryzyko chorób, takich jak rak.
Pistacje są używane w kuchni Bliskiego Wschodu, śródziemnomorskiej i indyjskiej, a niesolone pistacje są doskonałym dodatkiem do diety wegetariańskiej. Doskonale sprawdzają się jako składnik przekąsek, pieczywa, ciastek, lodów i innych słodyczy, muffinek, pasztetów, sałatek, sosów, nadzień rybnych i mięsnych oraz do dekoracji.
Zdrowe właściwości pistacji są cenione w wielu krajach, zwłaszcza w Syrii, gdzie odwiedzający często otrzymują torebkę pistacji na pożegnanie.
