Zeolity to naturalne minerały górskie z grupy wodnych glinokrzemianów pierwiastków alkalicznych i ziem alkalicznych. Kruszone tufy zeolitowe mają dobrą porowatość, wysoką zdolność wymiany jonów i adsorpcji, przepuszczalność powietrza i wody, znaczną zawartość składników odżywczych, takich jak potas, magnez i wapń. Zeolity nie zawierają azotu i fosforu, które należy stosować z nawozami mineralnymi. Dzięki dużej pojemności wymiennej absorpcji kationów (1-5 meq/g) zeolity mogą zatrzymywać znaczne ilości jonów potasowych i amonowych wprowadzanych wraz z nawozami i dostępnych dla roślin. Te właściwości zeolitów pozwalają na wykorzystanie ich jako doskonałego podłoża do upraw szklarniowych.
Niektóre rośliny rolnicze mają specyficzne wymagania dotyczące zawartości azotu w podłożu. Ogórki, a zwłaszcza pomidory, dają wysokie plony na wszystkich modyfikacjach podłoża. Żyzność podłoża nie zmniejsza się po pierwszym zbiorze, o czym świadczą plony ponownie posadzonych roślin.
Z agronomicznego i przemysłowego punktu widzenia podłoża zeolitowe mają następujące zalety:
- duży potencjał mineralnych składników odżywczych;
- dobre właściwości fizyczne, duża pojemność powietrza;
- czas trwania operacji;
- bez chwastów;
- sterylność i dobry estetyczny wygląd.
Dobre właściwości fizyczne podłoża sprzyjają wymianie gazowej i zapewniają wytworzenie mocnego systemu korzeniowego i nadziemnych części roślin, co przyczynia się do szybszego rozwoju i wcześniejszego owocowania. Zastosowanie podłoży zeolitowych zmienia technologię uprawy roślin. Duża podaż składników odżywczych zapewnia normalne odżywianie roślin podczas wielokrotnych zbiorów.
Produkty roślinne wyróżniają się dobrym smakiem. Badania laboratoryjne wykazały, że jego skład chemiczny spełnia międzynarodowe normy, a azotany i azotyny nie występują w nadmiernych ilościach.
W produkcji sadzonek roślin warzywnych podłoże wykazuje szereg zalet – szybsze kiełkowanie nasion, tworzenie silnego systemu korzeniowego i części nadziemnej, co w pewnym stopniu determinuje otrzymanie wysokiego plonu.
Zeolity stosuje się w czystej postaci lub z dodatkami (perlit, kokos). Przy uprawie na zeolitach nie dochodzi do nadmiernej akumulacji azotanów w produkcie. Podczas pracy z podłożami zeolitowymi należy zwrócić uwagę na obecność krzemu w roztworze i wejście do rośliny.
Należy unikać obecności drobnej frakcji zeolitu (0-2 mm). Jego udział wzrasta podczas działania zeolitu.
Podstawowe wymagania dotyczące agrofizycznych i agrochemicznych właściwości zeolitu, który jest odpowiedni i stosowany jako podłoże hydroponiczne:
- udział masowy klinoptylolitu nie mniej niż 60%;
- ułamek masowy zanieczyszczeń (gliny) nie więcej niż 10%;
- zeolit musi być wodny i wytrzymały mechanicznie;
- używana frakcja 3-8 mm;
- gęstość nasypowa 0,80-1,10 g/cm3;
- gęstość fazy stałej 2,30-2,40 g/cm3;
- całkowity cykl pracy 57-60%;
- zdolność zatrzymywania wody (PIV) 25-35%;
- wydajność powietrza 25-35%;
- stosunek fazy stałej, ciekłej i gazowej – 40%:28%:32%;
- wartość pH powinna być zbliżona do neutralnej;
- chłonność 1,0-1,5 meq/g (określona sumą kationów wymiennych);
- właściwe przewodnictwo elektryczne (EC, EC) ekstraktu wodnego, nie więcej niż 2 mS/cm.
Zeolit zawierający nadmierną ilość sodu, chloru, wodorowęglanów należy przed użyciem spłukać wodą.
