Chelaty (związki chelatujące) – związki kompleksowe chelatujące powstające w wyniku oddziaływania jonów metali z ligandami polidentowymi (tj. posiadającymi kilka centrów donorowych). Chelaty metali stosowane są jako źródło pierwiastków śladowych w mieszankach pokarmowych, ze względu na wysoką przyswajalność kompleksów chelatowych w porównaniu z wolnymi jonami metali.
Najbardziej popularne są kompleksy kwasu etylenodiaminotetraoctowego – skrót EDTA, rzadziej EDTA (kwas A-octowy to synonimiczna nazwa kwasu octowego) (patrz ryc.).
Tabela 1
Szlafroki metalowe używane do sporządzania mieszanek odżywczych
Nazwa chelatu Zakres stabilności, pH Ca-EDTA Ca-EDTA Etylenodiaminotetraoctan wapń Cu-EDTA Cu-EDTA Etylenodiaminatetraoctan miedź 1,5-10 Fe-EDTA Fe-EDTA Etylenodiaminatetraoctan żelazo 1.5-6 Fe-EDDHA Fe-EDDHA Etylenodiaminy octan dihydroksyfenylu Fe -3.5 -EDDHSA 9-4 Fe-DTPA Fe-DTPA Dietylenotriamina pentaoctan żelaza 10-1.5 Fe-HEDTA 7-2.5 Fe-HBED 7-3.5 Mg-EDTA Mg-EDTA Etylenodiaminotetraoctan magnezu Mn-EDTA Mn-EDTA Etylenodiaminotetraoctan manganu 12 -3 Zn-EDTA Zn-EDTA Cynkowo-etylenodiaminotetraoctan 12-2 rus. język angielski
Rodzaj chelatów zależy od pH roztworu. Jeśli pH w strefie korzeni jest utrzymywane poniżej 6.5, chelat Fe-DTPA zapewni wystarczającą stabilność. Jeśli pH wzrośnie powyżej 6.5, wysoce zalecane jest stosowanie chelatów Fe-EDDHA lub Fe-HBED.
Źródła informacji
- Podręcznik „Rozwiązania żywieniowe dla upraw szklarniowych” dostępny, 2016 r.
