fosfor (symbol P) jest jednym z najważniejszych makroelementów niezbędnych do pełnego rozwoju rośliny, ustępując jedynie azotowi. Fosfor jest pierwiastkiem ruchomym, co oznacza, że może poruszać się wewnątrz rośliny. Gdy roślinie brakuje tego pierwiastka, składnik odżywczy znajdujący się już w roślinie zostanie przetransportowany tam, gdzie jest najbardziej potrzebny – do młodych tkanek. Fosfor jest integralną częścią komórek roślinnych i jest niezbędny do podziału komórek i rozwoju rosnącego wierzchołka rośliny. Jest niezbędny dla sadzonek i młodych roślin.
Fosfor jest ważnym składnikiem białek i wpływa na syntezę skrobi. Z tego powodu rośliny w fazie kwitnienia i owocowania wymagają znacznie więcej fosforu. Fosfor jest najłatwiej dostępny dla roślin w środowiskach o wartościach pH od 5,5 do 6,5. Fosfor staje się niedostępny w roztworach silnie kwaśnych lub zasadowych.
Funkcje fosforu
Fosfor wspomaga tworzenie i wzrost korzeni, wpływa na jakość nasion, owoców i kwiatów oraz zwiększa odporność na choroby. Bierze udział w kilku różnych procesach roślinnych, w tym w transferze genetycznym, transporcie składników odżywczych. Niedobór fosforu może powodować brak równowagi w magazynowaniu węglowodanów (cukru, skrobi i celulozy). Fotosynteza zwykle pozostaje normalna w warunkach niedoboru fosforu, ale funkcje w komórce zwykle ulegają spowolnieniu. Brak równowagi w roślinach z niedoborem fosforu prowadzi do gromadzenia się nadmiaru węglowodanów w roślinie, co często obserwuje się, gdy liście ciemnieją. W niektórych roślinach pigment liści może zmienić liście na ciemnofioletowy kolor.
Niedobór fosforu
Niewystarczający poziom fosforu zakłóca procesy genetyczne, takie jak podział komórek i wzrost roślin. Rośliny dojrzewają wolniej niż rośliny z wystarczającą ilością fosforu. Niedobór fosforu spowoduje zahamowanie wzrostu i wzrost wrzecionowaty, co spowoduje zmniejszenie rozmiaru liści i zmniejszenie ich liczby. Objawy niedoboru to matowe, szarozielone liście i czerwony pigment w liściach. To zabarwienie jest spowodowane nagromadzeniem cukrów, które wyzwalają produkcję antocyjanów.
Fosfor i azot tworzą ważne interakcje. Niskie wartości fosforu w roztworze prowadzą do akumulacji azotu w roślinie i odwrotnie. Prawdą jest również stwierdzenie, że nadmiar azotu w roztworze zmniejszy pobieranie fosforu.
Objawy niedoboru fosforu mogą wystąpić przy bardzo wysokim poziomie cynku, wapnia i/lub pH. Jednak dodanie większej ilości fosforu nie rozwiąże problemu. Najlepiej rozcieńczyć roztwór dodając do zbiornika dodatkową wodę i odpowiednio dostosować stężenie innych składników odżywczych.
Niedobór fosforu jest trudny do zdiagnozowania, a zanim objawy staną się widoczne, może być już za późno, aby cokolwiek zrobić. Jeśli rośliny są uszczuplone z powodu braku fosforu w fazie sadzonek, mogą nie odzyskać później, nawet przy normalnej diecie fosforowej.
Diagnoza niedoboru fosforu
Istnieją dwie główne metody diagnozowania niedoboru fosforu – identyfikacja wizualna i analiza podłoża hodowlanego. Podczas gdy ciemniejsze zielone liście i purpurowy lub czerwony pigment mogą wizualnie wskazywać na niedobór fosforu, inne czynniki środowiskowe mogą powodować podobne objawy przebarwień. W okresach chłodów w liściach może zacząć gromadzić się cukier, co wskazuje na te same objawy, co niedobór fosforu. W warunkach uprawy komercyjnej niedobór fosforu diagnozuje się zwykle na podstawie analizy roztworu – poprzez pobranie próbki ze strefy korzeniowej. Ekstrakt analizuje się metodą kolorymetryczną w celu określenia stężenia fosforu. Jeżeli stężenie fosforu, zmierzone w teście kolorymetrycznym, jest znacznie poniżej optymalnych poziomów w roślinie, oznacza to prawdopodobnie, że roślina ma niedobór fosforu.
Przykłady objawów niedoboru fosforu
Od lewej do prawej: niedobór fosforu w kukurydzy, słodkich ziemniakach, bawełnie, winogronach, ryżu, truskawkach, konopiach.
Eliminacja niedoboru fosforu
Eliminacja niedoboru fosforuKorygowanie i zapobieganie niedoborom fosforu zwykle wiąże się ze zwiększeniem poziomu dostępnego fosforu w pożywce. Poziomy fosforu są czasami dostosowywane za pomocą kwasu fosforowego lub roztworu buforowego używanego do kontrolowania pH roztworu. Ten roztwór jest dodatkiem pH minus Bloom.
Nadmiar fosforu
Toksyczność fosforu jest rzadka w systemach niezanieczyszczonych. Nadmiar fosforu może objawiać się brakiem pierwiastków śladowych (Zn, Fe lub Co). Wysoki poziom fosforu hamuje również wchłanianie azotu.
Źródła informacji
- Praktyczna hydroponika i szklarnie . styczeń . 2017.
- Kolekcja obrazów niedoboru składników odżywczych w uprawach IPNI.
